Czym są zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci?

Zaburzenia integracji sensorycznej u dzieci są powodem zmartwień wielu rodziców. Mogą one wskazywać na dysfunkcje układu nerwowego w kontekście reagowania na różnorodne bodźce. Czym dokładnie są zaburzenia integracji sensorycznej u najmłodszych i jak przebiega ich terapia?

Zaburzenia sensoryczne – co to jest?

Chcąc zrozumieć istotę zaburzeń sensorycznych u najmłodszych, warto odnieść się do tego, co to jest integracja sensoryczna i na czym ona polega? Pod tym pojęciem kryje się zdolność do poprawnego rozumienia i przetwarzania wszelakich bodźców dochodzących z otoczenia i własnego ciała przy pomocy zmysłów. To właśnie dzięki nim maluch poznaje i odbiera otaczającą go rzeczywistość. Analogicznie, zaburzenia sensoryczne u dzieci to nic innego, jak niepoprawna reakcja układu nerwowego na wspomniane bodźce.

Zaburzenia integracji sensorycznej – objawy

Objawy zaburzeń integracji sensorycznej nie są trudne do zauważenia. Rodzice z pewnością zwrócą uwagę na nietypowe zachowania czy nagłe wybuchy emocji. Warto wiedzieć, że objawy zaburzeń sensorycznych mogą przejawiać się na wielu płaszczyznach. Dziecko może wykazywać się na przykład:

• zbyt małą wrażliwością na bodźce – mocne dociskanie kredki podczas kolorowania, poszukiwanie głośnych dźwięków, brak reakcji na siniaki i zadrapania,
• zbyt dużą wrażliwością na bodźce – unikanie bliskości, głośnych pomieszczeń, nerwowe reakcje np. na czesanie włosów,
• problemami z równowagą – obijanie się o przedmioty, chwiejny krok,
• nadmierną ruchliwością – brak możliwości „usiedzenia na miejscu”, chęć ciągłej zabawy poszczególnymi przedmiotami,
• opóźnieniem w rozwoju zdolności ruchowych – problem z poprawnym chwytaniem ołówka czy zawiązywaniem butów.

Do objawów zaburzeń sensorycznych można również zaliczyć niekontrolowane wybuchy złości, frustrację, a niekiedy także nadmierną wybredność podczas spożywania posiłków.

Do kogo się udać w przypadku objawów zaburzeń SI u dziecka?

W przypadku kiedy rodzice zauważyli u dziecka objawy zaburzeń integracji sensorycznej, wówczas mogą się oni udać do poradni pedagogiczno-psychologicznej. Pełną diagnozę SI wykonuje się u dzieci już od 4 roku życia. W przypadku młodszych pociech ustalany jest profil sensoryczny bazujący na procesie samoregulacji. Specjalista określi, w którym z układów pojawiły się dysfunkcje, a następnie zaleci odpowiednią terapię.

Terapia integracji sensorycznej – na czym ona polega i jak wpływa na leczenie zaburzeń?

Istotą terapii SI jest wsparcie rozwoju sensorycznego dziecka i odpowiednie ukształtowanie układu nerwowego. Jednak co to znaczy rozwój sensoryczny dziecka? To prawidłowa percepcja z wykorzystaniem wszystkich zmysłów. Maluch musi interpretować i łączyć ze sobą bodźce, by wykorzystać je w celowym działaniu. Terapia SI zwykle przybiera formę zabawy. Wykorzystuje się pomoce do terapii integracji sensorycznej, takie jak np. hamaki, podwiesia do SI, czy piłki. To one pomagają „uczyć” mózg dziecka prawidłowej reakcji na bodźce. Oczywiście, wiele zabaw z zakresu terapii SI można przeprowadzić również w domu. Jednak wykorzystanie odpowiedniego sprzętu pozwala na osiągnięcie zamierzonych rezultatów w znacznie krótszym czasie. Dodatkowo, połączenie terapii i zabawy będzie dla dziecka prawdziwą przyjemnością.

Rodzaje zaburzeń sensorycznych a sprzęt do terapii – jak go dobierać?

Sprzęt do terapii integracji sensorycznej powinien być dobrany z uwzględnieniem rodzaju zaburzenia. Wyróżnia się:

• zaburzenia modulacji sensorycznej – podreaktywność lub nadreaktywność na bodźce,
• zaburzenia różnicowania sensorycznego – brak prawidłowej percepcji intensywności bodźców,
• zaburzenia ruchowe o podłożu sensorycznym – ograniczenia ruchowe i posturalne.

W pierwszym przypadku warto zdecydować się na sprzęt, jakim są np. tarcze obrazowe czy projektory do sal integracyjnych. Pomogą one dziecku prawidłowo odczuwać docierające do niego bodźce. W kontekście zaburzeń modulacji sensorycznej poleca się np. maglownice. Pozwalają one na stymulację układu proprioceptywnego i czucia głębokiego. Zwiększą one u dziecka świadomość własnego ciała. Zaburzenia ruchowe o podłożu sensorycznym można korygować podwiesiami i drabinkami, pomagającymi rozwijać koordynację ruchową i zachować odpowiedni balans ciała.